سوسن، نام دخترى با ايمان و دلاورى از ايران زمين است كه به مدينه رفته و همسر امام هادى عليه السلام گرديده است. آن بانوى بزرگوار در ماه ربيع الاءول سال 233 هجرى در مدينه فرزندى به جهان هستى آورد كه نام او را حسن نهادند.(1)
امام حسن بن على عسكرى عليه السلام فرزند امام هادى عليه السلام پس از درگذشت پدر بزرگوار خود به امر خدا و حسب التعيين پيشوايان گذشته به امامت رسيد و هفت سالى كه امامت كرد به واسطه سختگيرى بيرون از اندازه مقام خلافت، با تقيّه بسيار شديد رفتار مى كرد.
در به روى مردم - حتى عامه شيعه - بسته جز خواص كسى را راه نمى داد. با اين حال اكثر اوقات زندانى بود.(2)
سبب اين همه فشار اين بود كه:
1 - در آن دوران جميعت شيعه كثرت و قدرتشان به حد قابل توجهى رسيده بود و امامان شيعه نيز شناخته مى شدند و از اين روى مقام خلافت بيش از پيش ائمه را تحت مراقبت درآورده و از هر راه بود با نقشه هايى مرموز در محو و نابود كردن ايشان مى كوشيدند.
2 - مقام خلافت پى برده بود كه خواص شيعه براى امام يازدهم، فرزندى معتقدند و طبق رواياتى كه از خود امام يازدهم، همچنين از پدرانش نقل مى كنند فرزند او را همان مهدى موعود مى شناسند كه به موجب اخبار متواتره از طرق عامه و خاصه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله خبر داده بود، (3) و او را امام دوازدهم مى دانند.
بدين سبب امام يازدهم بيشتر از ساير ائمه عليهم السلام تحت مراقبت مقام خلافت در آمده بود و خليفه وقت تصميم قطعى گرفته بود كه به هر طريق باشد به داستان امامت شيعه خاتمه بخشد و در اين خانه را براى هميشه ببندد(!!!).
از اين رو، همين كه بيمارى امام عسكرى عليه السلام را به معتمد خليفه وقت گزارش دادند، طبيب نزد آن حضرت فرستاد و چند تن از معتمدان خود و چند نفر از قضات را به منزلش گماشت كه پيوسته ملازم وى و مراقب اوضاع داخلى منزل باشند و پس از شهادت امام نيز خانه را تفتيش و توسط قابله ها كنيزان آن حضرت را معاينه كردند و تا دو سال ماءمورين آگاهى خليفه در خط پيدا كردن جانشين آن حضرت مشغول فعاليت بودند تا به كلى نوميد شدند.(4)
هنگامى كه امام حسن عسكرى عليه السلام به شهادت رسيد، حضرتش را در خانه خودش در شهر سامرّا كنار قبر پدر بزرگوارش به خاك سپردند.
بايد دانست كه ائمه اهل بيت عليهم السلام در دوره زندگيشان گروه انبوهى از علما و محدثين پرورش دادند كه شماره ايشان به صدها تن مى رسد. ما با رعايت اختصار به گوشه اى از شخصيت علمى امام حسن عسكرى عليه السلام اشاره خواهيم كرد.
ولادت با سعادت آن حضرت در مدينه طيبه در ماه ربيع الثانى در سال 232 هجرى بوده و در تعيين روز آن خلاف است.
علامه مجلسى رحمة الله مى نويسد:
مشهور آن است كه روز ولادت آن حضرت روز جمعه هشتم ماه ربيع الثانى بود. برخى دهم ماه مذكور و بعضى شب چهارم نيز گفته اند.
شيخ حرّ عاملى رحمة الله نيز به همين اختلاف اشاره كرد و در مورد تاريخ تولد آن حضرت مى نويسد:
مولده شهر ربيع الآخر
و ذاك فى يوم اشرف العاشر
اسم شريف آن حضرت حسن، كنيه اش ابومحمد و مشهورترين لقب هايش:
زكى و عسكرى است و به آن حضرت همچنين به پدر و جد بزرگوارش ‍ عليهم السلام ابن الرضا مى گفتند.
نقش خاتم آن حضرتسبحان من له مقاليد السموات و الاءرضبود.
به قول ديگر:اءنّا به شهيدبوده است.
تسبيح آن حضرت در روز شانزدهم و هفدهم ماه است. و اين گونه است:
سبحان من هو فى علوّه دان و فى دنوّه عال و فى اءشراقه منير و فى سلطانه قوى سبحان الله و بحمده.
نام والده ماجده آن حضرت ((حديث)) و به قولى ((سليل)) بوده و او را ((جدّه)) مى گفتند. وى در نهايت صلاح و ورع و تقوا بوده است.
در ((جنات الخلود)) آمده است:
آن بانوى بزرگوار در سرزمين خود پادشاه زاده بوده و كافى است در فضيلت او كه مفزع شيعه و پناه و دادرس آنان بعد از وفات امام حسن عسكرى عليه السلام بود به تفصيلى كه در كتب مضبوط است.
شمايل آن حضرت را اين گونه توصيف كرده اند:
حضرتش گندم گون، متوسط القامه، نه بسيار فربه و نه بسيار ضعيف، جميل الوجه، همه اعضا متناسب، ابروهاى سياه مقوس، چشم هاى فراخ، پيشانى گشاده، گونه سرخ، خال هاشمى در گونه راست، گردن بلند و سينه پهن و بسيار با هيبت و جلالت بود.
مسعودى در ((اثبات الوصية)) مى نويسد:
از عالم عليه السلام روايت شده: وقتى سليل مادر حضرت امام حسن عسكرى عليه السلام خدمت امام هادى عليه السلام وارد شد، فرمود: سليل، از هر آفت و عاهت و هر پليدى و نجاست بيرون كشيده شده است.
سپس فرمود: به زودى حق تعالى به تو حجت خود را بر خلقش عطا خواهد فرمود كه زمين را از عدل پر كند همچنان كه از جور پر شده باشد.
آن گاه مسعودى مى نويسد:
آن مخدره به امام حسن عسكرى عليه السلام حامله شد و در مدينه در سال 231 هجرى متولد شد. سن شريف امام هادى عليه السلام در آن زمان، شانزده سال و چند ماه بود و آن حضرت در سال 236 كه سن مباركش چهار سال و چند ماه بود به عراق حركت فرمود.
محدث قمى رحمة الله در احوال امام هادى عليه السلام در ذكر سيدمحمد، نصوصى از امام هادى عليه السلام بر امامت حضرت امام حسن عسكرى عليه السلام بيان مى كند.
محدث قمى رحمة الله مى گويد: از روايات ظاهر مى شود كه آن حضرت بيشتر اوقات محبوس و ممنوع از معاشرت بود و پيوسته مشغول به عبادت بود، چنانچه از روايت بعد ظاهر مى شود.
مسعودى روايت كرده كه حضرت امام هادى عليه السلام خود را از بسيارى از شيعيان خود - مگر از عده قليلى از خواص خود - پنهان مى كرد و چون امر به حضرت امام حسن عسكرى عليه السلام منتهى شد. آن حضرت از پشت پرده با خواص و غير خواص تكلم مى فرمود، مگر در آن وقتى كه سوار مركب مى شد و به خانه مى رفت و اين عمل از آن جناب و از پدر بزرگوارش پيش از او مقدمه اى براى غيبت حضرت صاحب الزمان عليه السلام بود كه شيعيان به اين نوع ارتباط انس گيرند و از غيبت وحشت نكنند و عادت در احتجاب و اختفاء جارى شود.
------------------------------------------------------------------------
1-اصول اعتقادى سيد عبدالرضا حجازى.
2-ارشاد مفيد: ص 324؛ اصول كافى: ج 1، ص 512؛ مناقب ابن شهرآشوب: ج 4، ص 429 و 430.
3-رجوع شود به صحيح ترمذى: ج 9، باب ما جاء فى المهدى عليه السلام، صحيح ابى داوود: ج 2 كتاب المهدى؛ صحيح ابن ماجه: ج 2 باب خروج المهدى؛ كتاب ينابيع المودّة، كتاب البيان فى اخبار صاحب الزمان، تاءليف محمد بن يوسف شافعى، كتاب نوالابصار تاليف شبلنجى، كتاب مشكوة المصابيح تاليف محمد بن عبدالله خطيب، كتاب الصواعق المحرقه تاليف ابن حجر، كتاب اسعاف الراغبين تاليف محمد الصبان، كتاب فصول المهمة، صحيح مسلم، كتاب الغيبة تاليف محمد بن ابراهيم نعمانى، كمال الدين تاليف شيخ صدوق، اثبات الهداة تاليف محمد بن حسن حرِّعاملى و بحارالانوار تاليف علامه مجلسى: ج 51 و 52.
4-اصول كافى: ج 1، ص 505، ارشاد مفيد: ص 319.
------------------------------------------------------------------
حجة الاسلام و المسلمين حاج شيخ علي رباني خلخالي

نوشتن دیدگاه